Zomerkampen voor jongeren zijn in Groot-Brittannië niet zo populair als in de Verenigde Staten, en dat beviel mij als verlegen kind prima. Het idee om mijn familie weken achtereen in het bos te laten slapen, vervult me nog steeds met angst, en ik denk dat dat de reden is de legende van Jason Vorhees in “Vrijdag de 13e” Het raakte bij velen een gevoelige snaar toen de film in 1980 uitkwam. Uiteindelijk leidde het succes van Sean Cunninghams low-budget horrorfilm tot een golf van zomerkamp-slashers (waaronder ‘The Burning’, ‘Madman’ en ‘Cheerleader Camp’), en zelfs de vader van James Earl Jones dook op in een van de meest bizarre inzendingen van de jaren ’80 in dit subgenre: ‘Sleepaway Camp’.
Voor het gewone oog lijkt het meesterwerk van Robert Hiltzik misschien een goedkope cash-in op ‘Vrijdag de 13e’. Het heeft een bekende opzet: een groep vervelende kinderen en geile raadgevers dalen af naar een kamp aan het meer en worden één voor één het slachtoffer van een gestoorde moordenaar, voordat er aan het einde een schokkende wending komt. Wat stelt “Sleepaway Camp” (en het einde ervan) Anders dan andere navolgers is er echter het gevoel dat het project heel persoonlijk was voor Hiltzik, waardoor het een bijzondere authenticiteit kreeg die onder je huid kruipt en ertoe heeft bijgedragen dat het een cultklassieker is geworden.
De grotendeels naamloze cast maakt het ook moeilijk om erachter te komen wie het zou kunnen overleven, ook al is de hoofdschuldige vrij eenvoudig te raden. Waarschijnlijk het meest herkenbare gezicht is Robert Earl Jones. Net als zijn bekendere zoon besloeg Jones Senior’s toneel- en filmcarrière meer dan 50 jaar, met vooral bijrollen in ‘The Sting’, ‘The Cotton Club’ en ‘Witness’. Hier speelt hij Ben, een vaderlijk keukenpersoneelslid die onmogelijk betrokken kan zijn bij de moorden… toch?
Wat gebeurt er in Sleepaway Camp?
Na een klassieke slasher-filmproloog over een dodelijk bootongeluk op een meer, ontmoeten we de jonge overlevende Angela (Felissa Rose) en haar neef Ricky (Jonathan Tiersten). Angela lijdt duidelijk aan PTSS, maar haar zeer excentrieke tante Martha (Desiree Gould) besluit dat het het beste voor haar is om haar voor de zomer naar kamp Arawak te sturen.
Zodra de neven en nichten arriveren, wordt Angela meteen het doelwit van de hatelijke pestkop Judy (Karen Fields) en de kampkok Artie (Owen Hughes), een van de meest flagrant openlijke pedofielen in de bioscoop. Ricky doet echter zijn best om Angela te beschermen, en nadat hij Artie’s poging om haar seksueel te misbruiken onderbreekt, krijgt de griezelige chef-kok een uiterst pijnlijke beloning. Het ongeluk op de werkplek is slechts het eerste in een reeks bizarre ongelukken die zijn veroorzaakt door een onzichtbare moordenaar. Terwijl zijn personeel en gasten als vliegen neervallen, vecht kampeigenaar Mel (Mike Kellin) om zijn bedrijf te redden, culminerend in een laatste moordpartij en een van de meest beruchte twist-eindes in de horrorgeschiedenis.
De uitvoeringen in “Sleepaway Camp” variëren enorm, zelfs volgens de standaard van goedkope slasher-films uit de jaren 80. Helaas is Robert Earl Jones niet een van de leidende figuren; hij lijkt alleen lichamelijk aanwezig te zijn, vermoedelijk neemt hij het optreden aan voor het loon. Hij heeft weinig anders te doen dan een paar regels mompelen en totaal verward kijken. De belangrijkste acteeronderscheidingen gaan naar Rose, die zenuwslopend geloofwaardig is als de getraumatiseerde Angela. De rest van de uitvoeringen variëren van komisch houten tot ronduit gonzo. (Goulds beurt in de laatste categorie moet gezien worden om geloofd te worden.)
Is Sleepaway Camp de moeite waard?
“Sleepaway Camp” opent met een ietwat vreemde opdracht voor een film waarin veel kinderen verminkt en vermoord worden: “In dierbare herinnering aan mama, een doener.” Het persoonlijke tintje van Robert Hiltzik wordt vanaf dat moment voortgezet, aangezien hij de spaarzame productie ook opnam in hetzelfde zomerkamp waar hij als kind aanwezig was. De echte locatie geeft de film veel authenticiteit, net als de jonge cast. Het is een zeldzame slasher met echte puber- en tieneracteurs in de hoofdrol, in plaats van een stel twintigers die zich veel jonger gedragen. Als zodanig zijn de kampeerders een geloofwaardig onaangenaam stel, dat een storm vloekt en elkaar genadeloos uitdaagt.
Elders is er genoeg om van te genieten als het gaat om de incidentele details in het linkerveld van de film (pas op voor de nepsnor van de agent), afwijkende dialogen, verbluffende mode uit het begin van de jaren 80 en de logica van het parallelle universum. De sterfgevallen zijn niet bijzonder bloederig, maar de praktische effecten zijn redelijk goed gedaan voor zo’n low-budget film. Het is echter helemaal niet eng, wat paradoxaal genoeg zijn vruchten afwerpt als we tot de beruchte conclusie komen.
Als je de verleiding tot nu toe hebt weerstaan, Google er dan niet op. Je zult vrijwel zeker het uiteindelijke beeld zien dat mijn kaak op de grond liet liggen toen ik de film voor het eerst bekeek. Het is een werkelijk schokkende onthulling die juist werkt omdat Hiltzik een antwoord geeft op een puzzel waarvan je niet wist dat je ernaar op zoek was. Ik zal niet ingaan op de meer problematische aspecten van het verhaal van de film, omdat dit de verrassing zal verpesten, dus laten we zeggen dat ‘Sleepaway Camp’ een van de beste zomerkampfilms aller tijden en een must-watch voor liefhebbers van bizarre en gedateerde cultfilms.
