New Delhi:
In een vernietigende nieuwe beoordeling heeft het Internationale Monetaire Fonds (IMF) een 186 pagina’s tellend Diagnostisch Rapport over Bestuur en Corruptie uitgebracht, dat de diepgewortelde bestuurlijke tekortkomingen van Pakistan blootlegt en waarschuwt dat corruptie verweven is geraakt met de politieke en economische structuur van het land.
Het rapport beschrijft de corruptie in Pakistan als “aanhoudend en corrosief”, een systemische kracht die de groei ondermijnt, de markten verstoort en de openbare instellingen uitholt.
De bevindingen bieden een van de meest alarmerende portretten tot nu toe van hoe diepgewortelde elite-insluiting en ondoorzichtige besluitvorming het vermogen van de staat om effectief te regeren hebben verlamd.
Staat veroverd door privilege en bescherming
Het IMF-team schrijft ronduit dat “corruptie de macro-economische en sociale ontwikkeling van Pakistan blijft belemmeren door publieke middelen af te leiden, markten te verstoren, eerlijke concurrentie te belemmeren, het vertrouwen van het publiek te ondermijnen en binnenlandse en buitenlandse investeringen te beperken.” Het citeert twee decennia aan bestuursindicatoren die Pakistan tot de slechtst presterende landen ter wereld plaatsen op het gebied van de bestrijding van corruptie.
Het rapport waarschuwt dat de meest schadelijke vorm van corruptie de gevangenneming van de elite is, en merkt op dat “bij de economisch meest schadelijke uitingen bevoorrechte entiteiten betrokken zijn die invloed uitoefenen op belangrijke economische sectoren”, waarvan er vele verband houden met de staat zelf.
In een opvallende statistiek onthult het IMF dat Pakistan tussen januari 2023 en december 2024 Rs 5,3 biljoen aan corruptiegerelateerde terugvorderingen rapporteerde – een cijfer dat volgens het Fonds ‘slechts één element weerspiegelt’ van de daadwerkelijke verliezen die de economie heeft geleden.
Het analyserapport gaat nog verder en beschrijft het aantal als “een smal deel” van een veel grotere pool van niet-verklaarde corruptie, wat wijst op een chronisch “onvermogen om de volledige impact van corruptie te kwantificeren”.
Rechterlijke macht en bureaucratie onder vuur
Het IMF levert een ongewoon scherpe kritiek op het Pakistaanse rechtssysteem en noemt het “organisatorisch complex”, traag en kwetsbaar voor politieke inmenging. Het waarschuwt dat juridische zwakheden “de afhankelijkheid van rechtbanken ontmoedigen om contracten af te dwingen of eigendomsrechten te beschermen”, waardoor langetermijninvesteringen worden afgeschrikt en straffeloosheid voor de machtigen mogelijk wordt gemaakt.
In het rapport wordt opgemerkt dat in enquêtes over de perceptie van corruptie de rechterlijke macht en de politie consequent tot de meest corrupte instellingen behoren. Het Fonds citeert gegevens uit nationale onderzoeken waaruit blijkt dat 68% van de Pakistani gelooft dat anti-corruptie-instanties worden gebruikt als instrument voor politiek slachtofferschap, waardoor het publieke wantrouwen wordt vergroot.
Een publieke sector die is gebouwd op discretie, niet op verantwoording
Het IMF constateert “grote tekortkomingen in het bestuur van alle staatsfuncties”, van de belastingadministratie tot overheidsaanbestedingen, staatsbedrijven, douane en kapitaaluitgaven. Het benadrukt een “aanhoudende kloof tussen formeel beleid en de feitelijke praktijk”, waarbij wordt gewezen op de uitgebreide discretionaire bevoegdheid bij begrotingsbeslissingen, de zwakke transparantie en het wijdverbreide misbruik van aanvullende subsidies die de goedkeuring van het parlement omzeilen.
Het rapport waarschuwt dat de staatsdominantie van de economie, inclusief staatsbedrijven met activa gelijk aan 48 procent van het bbp, ‘aanzienlijke corruptiekwetsbaarheden’ veroorzaakt, particuliere investeringen verdringt en politiek verbonden entiteiten in staat stelt markten en huurprijzen te veroveren.
Explosieve zorgen rond SIFC
Het IMF houdt ook de Special Investment Facilitation Council (SIFC) nauwlettend in de gaten, het civiel-militaire forum dat belangrijke investeringsbeslissingen controleert. Het waarschuwt dat de SIFC “opereert met ongeteste transparantie- en verantwoordingsbepalingen”, waardoor het risico van ongecontroleerde discretionaire bevoegdheden over grote economische deals toeneemt.
Het rapport dringt aan op de publicatie van een volledig jaarlijks SIFC-rapport, inclusief details van alle concessies, belastingvrijstellingen en versoepelingen van de regelgeving – een ongekende roep om transparantie.
De waarschuwing: hervormen of stagneren
In misschien wel de meest consequente bevinding van het rapport schat het IMF dat Pakistan het bbp binnen vijf jaar met 5 tot 6,5 procent zou kunnen verhogen als het een pakket bestuurshervormingen doorvoert, waaronder het versterken van aanbestedingssystemen, het verminderen van belastingvrijstellingen, het verbeteren van de rechterlijke prestaties en het afdwingen van op regels gebaseerd toezicht.
Maar zonder dergelijke hervormingen, zo waarschuwt het IMF, zal Pakistan gevangen blijven in een cyclus van ‘economische stagnatie en afhankelijkheid van externe financiële steun’ – een conclusie die in het analysedocument botweg wordt omschreven als de reden waarom Pakistan ‘economisch broos, politiek onstabiel en chronisch afhankelijk van reddingsoperaties’ is.
