Dhaka, Bangladesh:
De ter dood veroordeelde deze week van de voormalige premier van Bangladesh, Sheikh Hasina, op beschuldiging van misdaden tegen de menselijkheid, wordt door haar tegenstanders gezien als een kans om vooruitgang te boeken voor een land dat getraumatiseerd is door de omvang van de gewelddadige opstand die haar uit de macht in ballingschap heeft gedreven.
Hasina is sinds 5 augustus vorig jaar in India, toen haar 15-jarige bewind eindigde tijdens het geweld waarbij honderden mensen om het leven kwamen en duizenden gewond raakten. Ze heeft het vonnis van maandag verworpen en noemde het ‘bevooroordeeld en politiek gemotiveerd’.
De uitdagingen zijn enorm voor de interim-regering van Bangladesh onder leiding van Nobelprijswinnaar Muhammad Yunus, die onder druk staat om in februari geloofwaardige verkiezingen te houden na decennia van heerschappij door Hasina of haar oude rivaal.
Dit is wat u moet weten.
De nieuwe leiders van Bangladesh zijn vastbesloten om het Zuid-Aziatische land via de komende verkiezingen terug te brengen naar de democratie. Zij hebben ervoor gezorgd dat Hasina en haar Awami League-partij daar niet bij zullen zijn. Maar de emoties blijven hoog.
“De interim-regering heeft de Awami League volledig onderdrukt … Het niveau van polarisatie is dus koortsachtig”, zegt analist Michael Kugelman, senior fellow bij de Asia Pacific Foundation of Canada.
De grootste zorg is het geweld rond de verkiezingen, zei hij.
“De spoilers van de Awami League zouden kunnen proberen de verkiezingen te verstoren met onrust. En omdat de politie van Bangladesh te maken heeft met ernstige morele problemen, zouden er zorgen kunnen ontstaan over het vermogen van de staat om het geweld te beheersen”, aldus Kugelman. De politie in Bangladesh stond in de frontlinie van het dodelijke optreden in 2024 en sommigen in hun gelederen werden gedood nadat demonstranten politiebureaus hadden aangevallen.
Hasina’s zoon heeft gewaarschuwd dat de partij zou kunnen proberen de verkiezingen te blokkeren als het verbod op haar politieke activiteiten niet wordt opgeheven, en dat alleen inclusieve verkiezingen het land kunnen stabiliseren.
Het is onwaarschijnlijk dat India Hasina zal uitleveren, ondanks de hernieuwde oproep van Bangladesh daartoe na het vonnis van maandag.
“Hasina zal waarschijnlijk haar tijd afwachten, de zaken van haar partij vanuit India blijven beheren en een lang spel spelen in de hoop op een terugkeer naar de politiek als de omstandigheden de komende jaren veranderen”, zei Kugelman. “In de regio kunnen dynastieke leiders en hun partijen klappen opvangen, maar ze gaan nooit weg.”
Analist Sabir Mustafa, voormalig hoofd van de Bengali Service van de BBC, zei dat de Awami League zonder het leiderschap van Hasina ernstig gedemoraliseerd zou kunnen worden, maar dat de partij hervormingen moet doorvoeren als ze vooruitgang wil boeken.
“Hasina moet dus zelf beginnen met de hervormingen van de partij”, zei hij, waarmee hij aangaf dat ze naar de toekomst moet kijken als ze uiteindelijk weer in de politiek wil komen.
Mustafa zei dat het proces “ernstig gebrekkig” was en dat een doodvonnis onrechtvaardig was voor een zaak die bij verstek werd behandeld. Desondanks zei hij dat het een uitdaging zou zijn om haar aanhangers en anderen binnenkort de straat op te krijgen om te protesteren.
Mustafa zei dat het zonder partijhervormingen en nieuw leiderschap onder leiding van Hasina moeilijk zou zijn voor de Awami League om een comeback te maken.
‘Dat is het soort kogel dat ze moeten bijten’, zei hij.
Mensenrechtengroeperingen en de Hoge Commissaris voor de Mensenrechten van de VN hebben gemengde reacties geuit op het vonnis en het proces.
Human Rights Watch en Amnesty International hebben vragen gesteld over de eerlijkheid van het proces, terwijl het VN-rechtenorgaan zei dat de uitspraak “een belangrijk moment” was voor de slachtoffers van het harde optreden van vorig jaar waarbij honderden mensen om het leven kwamen, hoewel het in alle gevallen tegen de doodstraf blijft.
Gegeven dat alles zal de door Yunus geleide regering de internationale gemeenschap moeten overtuigen van de geloofwaardigheid van het proces.
Voor Kugelman is de eerste prioriteit van Yunus – en zijn grootste uitdaging – het zorgen voor een veilige en vreedzame omgeving voor de verkiezingen.
Dit zijn peilingen met hoge inzet: het zijn de eerste verkiezingen in bijna twintig jaar in Bangladesh, waarbij er sterke verwachtingen zijn dat de stemming vrij en eerlijk zal zijn. De verkiezingen van januari 2024, waarbij Hasina voor de vierde opeenvolgende termijn aan de macht kwam, werden geboycot door oppositiepartijen en gekenmerkt door gewelddadige protesten en internationaal toezicht.
Mustafa zei dat Yunus zijn nalatenschap als winnaar van de Nobelprijs voor de Vrede al in de steek heeft gelaten door leiding te geven aan vele schendingen, waaronder flagrante maffiarechtspraak, sterfgevallen door gevangenisstraffen, algemene arrestaties en gevangenzetting van mensen, waarvan sommige zonder enige specifieke en geloofwaardige aanklacht, vooral onder Hasina-aanhangers.
Maar hij denkt dat de internationale gemeenschap de interim-leider zal blijven steunen.
“De uitdaging die voor hem ligt tussen nu en februari is ervoor te zorgen dat alles soepel verloopt en dat de verkiezingen in februari op een vreedzame en geloofwaardige manier plaatsvinden”, zei Mustafa.
Hij zei dat Yunus, gezien het verkiezingsverbod van de Awami League, ervoor moet zorgen dat de verkiezingen niet worden gemanipuleerd door de Bangladesh Nationalist Party, onder leiding van voormalig premier Khaleda Zia, of de grootste islamitische partij van het land, Jamaat-e-Islami.
“Zo kan hij zijn nalatenschap als winnaar van de Nobelprijs voor de Vrede nieuw leven inblazen.”
(Behalve de kop is dit verhaal niet geredigeerd door NDTV-medewerkers en wordt het gepubliceerd via een gesyndiceerde feed.)
