MEXICO-STAD — Het mag dan “OK” zijn voor president Trump, maar Mexico wijst elke Amerikaanse aanval op kartels op zijn grondgebied af.
Dat was de boodschap die dinsdag werd herhaald door de Mexicaanse president Claudia Sheinbaum, die herhaaldelijk heeft gezegd dat haar land geen Amerikaanse aanvallen of troepen op Mexicaans grondgebied zou accepteren.
“Het gaat niet gebeuren”, zei Sheinbaum tegen verslaggevers op haar dagelijkse persconferentie. “We kunnen een interventie niet toestaan.”
De Mexicaanse autoriteiten lijken ervan overtuigd te zijn dat de zaak is opgelost, vooral nadat minister van Buitenlandse Zaken Marco Rubio vorige week verklaarde dat de anti-drugssamenwerking tussen de VS en Mexico op “een recordhoogte” stond, en voegde eraan toe: “We gaan geen eenzijdige actie ondernemen of Amerikaanse troepen naar Mexico sturen.”
Maar de opruiende kwestie laaide deze week opnieuw op toen Trump enkele provocerende, kant-en-klare opmerkingen maakte.
“Zou ik stakingen in Mexico lanceren om drugs te stoppen?” Trump zei maandag en herhaalde de vraag van een journalist in het Oval Office. “Het gaat goed met mij.”
Trump heeft geen specifieke plannen voor een Amerikaanse aanval onthuld. Maar hij sprak duidelijk de optimistische beweringen van zijn topdiplomaat tegen dat Washington tevreden was met de Mexicaanse anti-drugsinspanningen.
‘Laat ik het zo zeggen: ik ben niet blij met Mexico’, zei Trump. “OK?”
De opmerkingen van Trump flitsten onmiddellijk op nieuwskanalen, websites en sociale-mediaplatforms in Mexico, waardoor opnieuw het schrikbeeld ontstond van een eenzijdige, potentieel destabiliserende Amerikaanse aanval ten zuiden van de grens.
“Walg van Mexico”, luidde de kop op de voorpagina van de krant El Diario de Yucatán, waarin het ongenoegen van Trump werd aangehaald.
Dinsdag probeerde Sheinbaum de bezorgdheid de kop in te drukken, waarbij ze haar vaak uitgesproken mantra herhaalde: ‘Samenwerking en coördinatie zonder ondergeschiktheid.’
De Mexicaanse leider zei dat ze dit punt herhaaldelijk had benadrukt in telefoongesprekken met Trump, met wie ze een collegiale relatie lijkt te hebben, ondanks de politieke kloof tussen de twee: Sheinbaum, een levenslange linksist en wetenschapper, en Trump, een conservatieve vastgoedbaron die politicus is geworden.
De Mexicaanse president zegt dat ze herhaaldelijk het aanbod van Trump heeft afgewezen om Amerikaanse troepen naar het zuiden te sturen om drugshandelaren te helpen bestrijden.
“Ik heb hem bij elke gelegenheid verteld dat we kunnen samenwerken, dat (de Verenigde Staten) ons kunnen helpen met informatie die zij hebben, maar dat we op ons grondgebied opereren”, zei Sheinbaum. “Dat we geen tussenkomst van welke buitenlandse regering dan ook accepteren.”
Trump lijkt al lang gefixeerd op het idee om kartels in Mexico aan te vallen. Tijdens zijn eerste termijn stelde Trump zijn toenmalige minister van Defensie, Mark T. Esper, voor: “We kunnen gewoon wat Patriot-raketten afschieten en de laboratoria stilletjes uitschakelen”, aldus Esper’s memoires, “A Sacred Oath.” Esper schreef dat Trump zei: “Niemand zou weten dat wij het waren.”
De controversiële kwestie van mogelijke Amerikaanse aanvallen kwam hier op een gevoelig moment opnieuw naar voren, toen tegenstanders Sheinbaum en haar Morena-partij ervan beschuldigden een ‘narco-regering’ te leiden. Ze heeft de beschuldigingen afgewezen als een politieke aanval van rechtse vijanden.
Maar de recente moord op een regionale burgemeester die Mexico-Stad ervan beschuldigde zacht te zijn tegenover kartels heeft geleid tot grootschalige anti-regeringsdemonstraties. Deelnemers eisen een harde aanpak van de georganiseerde misdaad, die werd toegeschreven aan de moord op de burgemeester, Carlos Manzo, van de westelijke stad Uruapan.
Uit peilingen blijkt over het algemeen dat de Mexicanen tegen iedere unilaterale Amerikaanse interventie zijn, maar er wel voor openstaan Mexicaanse samenwerking met de Verenigde Staten in de strijd tegen de georganiseerde misdaad.
Trump heeft Sheinbaum geprezen als een ‘dappere dame’, maar verklaarde ook dat ze ‘zo bang is voor de kartels dat ze niet eens helder kan denken’.
Uit de opmerkingen van Trump op maandag blijkt dat de president blij is met de controversiële aanvallen van zijn regering op vermeende drugstransportboten in het Caribisch gebied en de Stille Oceaanstakingen die tientallen levens hebben gekost. Critici hebben de stakingen – die tot de meest militaristische acties in de decennialange ‘War on Drugs’ van Washington behoren – bestempeld als buitengerechtelijke executies.
De regering-Trump noemt de stakingen een passend antwoord op wat Amerikaanse functionarissen narco-terrorisme noemen.
“We hebben de zeeroutes afgesloten”, zei Trump maandag. ‘De landroutes zijn de volgende.’
Dat lijkt te wijzen op Mexico, de belangrijkste landcorridor voor illegale drugs bestemd voor de Amerikaanse markt. Mexico is zowel een belangrijke producent van synthetische drugs zoals fentanyl en amfetaminen als een doorvoerknooppunt voor ladingen Zuid-Amerikaanse cocaïne in noordelijke richting.
“We kennen elke route”, zei Trump over de smokkelcorridors, waarmee hij een duidelijke bedreiging vormde voor kartelleiders. “We kennen het adres van elke drugsbaron. … We kennen hun voordeur. We weten alles over ieder van hen. Ze vermoorden onze mensen. Het is net een oorlog.”
President Sheinbaum zei dinsdag tegen Trump: “De laatste keer dat de Verenigde Staten in Mexico tussenbeide kwamen, namen ze de helft van (ons) grondgebied in beslag.”
Ze verwees naar de Mexicaans-Amerikaanse oorlog van 1846-1848, die nu algemeen wordt gezien als een Amerikaans expansionistisch gok in het tijdperk van Manifest Destiny.
Dat was echter niet de meest recente aanval van het Amerikaanse leger op Mexicaans grondgebied. Tijdens de tumultueuze periode van de Mexicaanse Revolutie (1910-1920) vonden er twee operaties plaats ten zuiden van de grens.
In 1916-1917 leidde generaal John J. Pershing de noodlottige ‘Punitive Expedition’, bedoeld om generaal Francisco ‘Pancho’ Villa op te sporen, de Mexicaanse revolutionair wiens troepen de Amerikaanse stad Columbus, New Mexico hadden binnengevallen. Amerikaanse troepen hebben Villa nooit gevonden, wiens legendarische status alleen maar werd versterkt toen hij aan de verovering ontkwam.
In 1914 vielen Amerikaanse mariniers en matrozen de haven van Veracruz binnen en bezetten deze, zogenaamd om Duitse wapenleveranties aan de regering van de Mexicaanse president Victoriano Huerta te blokkeren. Die bezetting duurde zes maanden.
Deze antagonistische episoden in de betrekkingen tussen de VS en Mexico verdienen misschien weinig meer dan een voetnoot in enkele fundamentele Amerikaanse geschiedenisteksten. Maar alle Mexicaanse kinderen worden geschoold in wat wordt onderwezen als de snode Amerikaanse erfenis van invasies en landroof.
Speciale correspondent Cecilia Sánchez Vidal heeft een bijdrage geleverd.
